Programma woensdag 7 september 2005

Programma 

De tweede luitsuite BWV 997 is nagelaten in verschillende versies, die doen vermoeden dat het oorspronkelijke instrument voor deze compositie een luitklavecimbel was, een luit-achtig toetsinstrument dat voor Bach fungeerde als een barokke synthesizer. (Bach hield van de luit, maar kon er niet op spelen.) Er bestaat een kopie in luittabulatuur van tijdgenoot-luitist Johann Christian Weyrauch die de voor de luit, (en de gitaar) wel zeer moeilijk uitvoerbare Fuga (deel 2) en Double (deel 5) achterwege laat. "Wir setzen uns mit Tränen nieder", het slotkoor uit de Matthäus Passion, is verwerkt in de Sarabande, en vormt de basis voor de thematiek in de hele suite.

Het tweede werk van Bach in dit concert is een werk voor viool solo: de Chaconne uit partita d klein BWV 1004. De partita behoort tot Bachs belangrijkste en bekendste werken. Bachs inzicht in de mogelijkheden van de viool was ontegenzeglijk deel van zijn muzikale erfenis: zowel zijn grootvader als zijn vader waren succesvolle violisten. Daar staat tegenover dat zijn vader overleed toen Johann nog heel jong was, dus heeft hij waarschijnlijk ook van anderen vioolles gehad. Aan het hof in Köthen componeerde Bach de Chaconne. Hij gebruikt de viool niet alleen als drager voor de melodie, maar ook voor het weergeven van harmonieën. Hij benut zelfs structuren van composities voor toetsinstrumenten voor zijn vioolpartijen. De weergave van harmonieën was dan ook een uitdaging voor de gitaar; in 1927 maakte Andrés Segovia een transcriptie. In navolging van zijn werk hebben latere generaties gitaristen dit werk ook bewerkt, met als basis het arrangement van Segovia. Frans Brekelmans vindt Segovia's bewerking de belangrijkste tot nu toe, vanwege zijn opvattingen over melodische vingerzettingen die verwant zijn aan die van de viool, en gebruik van resonantie als basis voor de dragende klank van de gitaar.

J.S. Bach (1685-1750)
Tweede Luitsuite a mineur (BWV 997) (ca. 1740). In de driedelige versie van luitist JC Weyrauch (1694-1771)
- Präludium
- Sarabande
- Gigue

J.S. Bach (1685-1750)
Chaconne d mineur (BWV 1004) (1720), arrangement Andrés Segovia 1927